Okruchy Pamięci - Dom Landaua w Bobowej. Niezwykłe połączenie żydowskiej historii miasteczka ze współczesnością

Twórcą ekspozycji jest bobowianin Józef Gucwa, który od lat interesuje się historią Bobowej, szuka pamiątek po licznej żydowskiej społeczności, która przed dekadami ją tworzyła. Udało mu się zgromadzić naprawdę ciekawą ekspozycję.

Wszystko zaczęło się w dokładnie dziesięć lat temu, wraz z zapowiedzią rekonstrukcji najsłynniejszego bobowskiego wesela z 10 marca 1931 roku. Był to ślub Nechamy Goldy z Mojżeszem Stemplem, synem właściciela hoteli z Krakowa.

- Tak sobie wtedy pomyślałem, że dobrze byłoby przygotować jakąś wystawę związaną z historią bobowskich Żydów – opowiada Józef Gucwa.

Pierwsza ekspozycja ujrzała światło dzienne w dniu rekonstrukcji. Szybko okazało się, że lokalna historia wciągnęła Gucwę tak mocno, że zaczął poszukiwania na szerszą skalę – był na wszystkich regionalnych pchlich targach, targowiskach staroci, rozpytywał wśród mieszkańców, czytał. Tym sposobem udało mu się wyszperać wiele naprawdę ciekawych eksponatów.
- Najbardziej jestem dumny z pergaminowego zwoju z Torą. Kawał historii – mówi.

Najwięcej sentymentu ma jednak do serwetki, która miała służyć do przykrywania chałki podczas uroczystej szabasowej kolacji. Haftowany w ornamenty kawałek materiału nigdy nie został wykorzystany.
– Na serwetce brakuje jednego lwa. Jest dokładnie narysowany, ale pozostał bez haftu. Pewnie Żydówce, która to robiła, nie było dane dokończenie pracy, bo do miasteczka wkroczyli Niemcy – zastanawia się.

Początkowo wszystko, co zebrał, gromadził w domowym zaciszu. Z czasem kolekcja poszerzała się, a i jemu marzyło się, by swoimi zbiorami podzielić się z innymi – pokazać, opowiedzieć. W końcu, w 2018 roku kupił niewielki dom w sercu Bobowej i stworzył tam niewielką, ale bardzo bogatą w eksponaty izbę pamięci rodziny Landauów, która niegdyś zamieszkiwała w miasteczku.

- Na zapuszczonym strychu znalazłem butelki po piwie, talerze, tace – wylicza. Z tego wszystkiego najpewniej korzystała mieszkająca tutaj rodzina – dodaje.

Każdy z przedmiotów to historia. Można zamknąć oczy i wyobrazić sobie rodzinę, która zasiada do kolacji czy przygotowuje się do modlitwy. Jak to mogło wyglądać, zobaczymy na ekspozycji. Są tam bowiem woskowe figury rodziny, która zasiada do szabatowej kolacji...

W pozostałych gablotach natkniemy się na starannie zapisane zeszyty, notatki, dokumenty. Jest nawet kałamarz z gwiazdą Dawida, modlitewniki, książki, a także naczynia używane podczas obrzędów religijnych, charakterystyczne świeczniki, części stanowiące wyposażenie domu.
Gucwa podczas prac remontowych znalazł fragment spisanej po hebrajsku genealogii Chaima Halberstama, cadyka z Nowego Sącza, którego wnuk Salmon ben Natan Halberstam był z kolei cadykiem w Bobowej, gdzie zresztą jest pochowany.
- Dokument pochodzi prawdopodobnie z lat 1918- 1939, zawiera wiele imion postaci biblijnych od króla Dawida i praojca Adama poczynając. Wymienieni są w nim także znani rabini i ważni uczeni z czasów nowożytnych - przywołuje bobowianin.