Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Poszukaliśmy śladów życia gorlickich Żydów w mieście. Przed pierwszą wojną światową żyło tu tyle samo Polaków, co wyznawców judaizmu

Agnieszka Nigbor-Chmura
Agnieszka Nigbor-Chmura
Przy ul. Stróżowskiej mieści się jedyny w Gorlicach cmentarz żydowski. Pierwsze pochówki dokonywane były tutaj już w XVII wieku. Przy bramie wejściowej na dole kirkuta był dom pogrzebowy. Dzisiaj nie ma tu już po nim śladu
Przy ul. Stróżowskiej mieści się jedyny w Gorlicach cmentarz żydowski. Pierwsze pochówki dokonywane były tutaj już w XVII wieku. Przy bramie wejściowej na dole kirkuta był dom pogrzebowy. Dzisiaj nie ma tu już po nim śladu Agnieszka Nigbor-Chmura
Jutro w Gorlicach gościł będzie Douglas Emhoff mąż wiceprezydent USA Kamali Harris. To nie przypadek, bo II dżentelmen USA, amerykański prawnik pochodzenia żydowskiego ma korzenie w Gorlicach. Tutaj mieszkała jego brababka, która jeszcze przed pierwszą wojną światową wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Przed II wojną światową w mieście mieszkało 4000 Polaków i tyle samo Żydów. Do dzisiaj w Gorlicach widoczne są ślady życia gorlickich Żydów.

Ziemia gorlicka przez stulecia była miejscem współistnienia trzech kultur: Pogórzan, Łemków i Żydów, czyli katolików, grekokatolików, prawosławnych i wyznawców judaizmu. Przed II wojną światową kwitło życie kulturalne i religijne gorlickich Żydów, skoncentrowane wokół odbudowanej synagogi przy ulicy Piekarskiej. Duża część społeczności żydowskiej zaczynała ulegać zasymilowaniu, modernizując swój tradycyjny sposób życia. Powszechne było przekonanie, że Żydzi są ważnym elementem życia miasta i podobnie jak wszyscy mieszkańcy dążą do odbudowy zrujnowanego wojną regionu i jego gospodarki. Podkreślano wręcz wyjątkowo dobre stosunki polsko-żydowskie panujące w mieście.

Wraz z wybuchem wojny część gorlickich Żydów uciekła na wschód. Po 17 września kilkaset osób zostało zatrzymanych przez Rosjan i zesłanych do łagrów w głąb Związku Radzieckiego. Taki los spotkał m.in. ostatniego rabina Gorlic Eliszę Halberstama, który zmarł na zesłaniu. Szacuje się, że na Syberii wojnę przeżyło ok. 100 gorlickich Żydów.

7 września 1939 roku do Gorlic wkroczyli Niemcy. Zaraz po zajęciu miasta rozpoczęli szykany wobec ludności żydowskiej. Tutejszych Żydów obowiązywały takie same zarządzenia na terenie całej Generalnej Guberni. Gorlice nie były wyjątkiem.

W połowie października 1941 roku utworzono na terenie Gorlic getto. Oprócz 3500 miejscowych Żydów umieszczono na niewielkiej przestrzeni, ludność żydowską przesiedloną także z okolicznych miejscowości. Od wiosny 1942 roku zaczęła się stopniowa, systematyczna likwidacja ludności żydowskiej w gettcie dokonywana przez Niemców oraz policję ukraińską. Ostateczna likwidacja getta gorlickiego miała miejsce w sierpniu 1942 roku. Od 14 do 19 sierpnia Niemcy dokonali na terenie miasta, w tzw. Buciarni oraz w lesie Garbacz egzekucji ok. 900 osób. Wywiezieni Żydzi gorliccy zostali zamordowani w Bełżcu prawdopodobnie 20 sierpnia 1942 roku.

od 7 lat
Wideo

Wyniki II tury wyborów samorządowych

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gorlice.naszemiasto.pl Nasze Miasto