Kolejna perła Bydgoskiego Przedmieścia trafiła do rejestru zabytków

Toruń właśnie wzbogacił się o nowy zabytek - cenny i piękny. Konserwator wojewódzki wpisał właśnie do rejestru zabytków kamienicę przy Rybakach 57, w której od 1945 roku działały różne instytucje oświatowe, w tym - przez kilka dekad - Centrum Kształcenia Ustawicznego.

Zanim jednak przy Rybakach 57 rozległ się pierwszy szkolny dzwonek, na korytarzach i klatce schodowej słychać było dzwonki do mieszkań. Kamienica powstała w 1901 roku z inicjatywy mistrza ślusarskiego Roberta Majewskiego. Można powiedzieć, że to nasz stary znajomy. Mieliśmy z nim do czynienia opisując kiedyś dzieje kamienicy przy ul. Mickiewicza 90 - to również był jego budynek. Od niego również w 1899 roku Konrad Schwartz kupił część działki przy Bydgoskiej 50-52, a następnie, po jej powiększeniu, przystąpił do budowy jednej z wizytówek Bydgoskiego Przedmieścia. Majewski był również właścicielem dość rozległych terenów na Rybakach.

Majewski był inwestorem, za projekt i budowę odpowiadał natomiast mistrz murarski Michael Bartel, jeden z najaktywniejszych toruńskich przedsiębiorców budowlanych z początku XX wieku. Właściciel kamienicy nie ograniczał się do obrotu nieruchomościami.
W jego zakładzie powstały m.in. metalowe ozdoby dachu Dworu Artusa i zapewne również balustrady i inne metalowe elementy ozdobne, które znajdowały się w jego kamienicach. Budynek przy Rybakach 57 również takie ozdoby posiada.

"Najbardziej reprezentacyjną część kamienicy przy ulicy Rybaki 57 stanowi jej fasada, skupiająca na sobie cechy formalne i stylowe - czytamy w opracowaniu przygotowaną przez Izabelę Brzostowską, opublikowanym na facebookowym profilu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu. - Zaprojektowana została zgodnie z obowiązującym w architekturze doby historyzmu kanonem, gdzie jednym z kluczowych zagadnień było zachowanie właściwych relacji sił i mas w taki sposób, by efekt ciężaru zmniejszał się od dołu ku górze. Elementy optycznie cięższe znajdują się więc poniżej tych oddziaływujących jako lżejsze: boniowany parter dźwiga drugą i trzecią kondygnację o licu pokrytym gładkim tynkiem. Tektonika budynku w układzie horyzontalnym podkreślona została także poprzez coraz bardziej oszczędne operowanie elementami detalu architektonicznego w obrębie wyższych kondygnacji, a także wyraźne zaakcentowanie piano nobile, mieszczącego się na pierwszym piętrze. Kompozycja fasady, jej wielopłaszczyznowość uzyskana dzięki wprowadzeniu szerokiego ryzalitu o zróżnicowanej wysokości, zastosowanie loggii i w końcu nałożony na taką osnowę neorenesansowy detal architektoniczny w postaci opraw otworów okiennych, naczółków, płycin czy gzymsów, wskazuje na świadome odwołania do architektury pałacowej włoskiego renesansu, postrzeganej jako nośnik wartości skodyfikowanych w dobie rozkwitu europejskiego, świeckiego mecenatu i budujących prestiż właściciela".

Takie budynki na ogół miały wielu ciekawych lokatorów. W 1932 roku kamienica przy Rybakach 57 należała do mieszkających przy ul. Kościuszki 9 Wincentego i Florentyny Mazurkiewiczów. Wśród lokatorów znaleźliśmy: pułkownika Romana Florera, który w maju 1924 roku, a więc sto lat temu, został pierwszym dowódcą 4 Pułku Lotniczego. Jego sąsiadem był major Adolf Wiesiołowski, dowódca jednego z dywizjonów tej jednostki. Mieszkał tu wtedy również aeronauta kapitan Stanisław Gumiński i komisarz Policji Państwowej Witold Nowakowski, w 1940 roku zamordowany w Twerze. Poza mundurowymi lokatorami kamienicy byli m.in. lekarz dr Kazimierz Rogowski czy mecenas Jakub Behr, członek zarządu Gminy Żydowskiej w Toruniu.