Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Gorlice: w dawnej bożnicy będzie muzeum

Halina Gajda
Budynek dawnej bożnicy żydowskiej z każdym dniem niszczeje coraz bardziej
Budynek dawnej bożnicy żydowskiej z każdym dniem niszczeje coraz bardziej Halina Gajda
Centrum miasta, plac Dworzysko, na którym powoli trwają przygotowania do prac modernizacyjnych. Za kilka miesięcy w miejscu obskurnych straganów pojawią się nowe, estetyczne. Zniszczona, dziurawa w jednym miejscu betonowa, a w innym asfaltowa nawierzchnia też w końcu zniknie. Jest jednak coś, co psuje tę sielankową wizję.

Z placem targowym niemal bezpośrednio sąsiaduje okazały budynek, z którego przed kilku laty wyprowadziła się straż pożarna. Przed wojną była tu bożnica. Od tego czasu tylko niszczeje - odpada tynk, poszycie dachu zostało zabezpieczone zieloną siatką, by odpadające gzymsy nie sypały się na głowy przechodniów. Obiekt staje się także celem chuliganów, którzy na jego ścianach demonstrują swoje poglądy. - Z tego, co pamiętam, to przed wojną były tutaj mieszkania. Jeden z moich ówczesnych kolegów mieszkał w jednym z nich - mówi gorliczanin Tadeusz Przybycień.

Z kolei Maria Boczoń, również gorliczanka, do dzisiaj wspomina grupy starszych wiekiem Żydów w wielkich czapach, które ulicą 3 Maja ciągnęły na modlitwy do bożnicy. Wówczas architektonicznie budynek niczym się nie różnił od tego, co dzisiaj widzimy, ale był w zdecydowanie lepszym stanie technicznym. - Nie było na nim żadnych znaków szczególnych, ale wszyscy wiedzieli, że to ważne dla Żydów miejsce. Pamiętam również, że obok był dom rabina - wspomina.

Tadeusz Jakubowicz, przewodniczący Wyznaniowej Gminy Żydowskiej w Krakowie pytany o wspomniany budynek, przyznaje, że gmina żydowska nie będzie domagała się zwrotu nieruchomości i chce ją przekazać miastu. Rozmowy w tym temacie trwają z władzami Gorlic od bardzo dawna. Chociaż nasi włodarze akceptują propozycję, to jest jeden szkopuł. - Dokumenty związane z przekazaniem nieruchomości przekazaliśmy do Komisji Regulacyjnej w Warszawie. Teraz czekamy na ich opinię i decyzję - wyjaśnia.

Przewodniczący chciałby, aby po przejęciu miasto zorganizowało tam muzeum judaistyczne, które mogłoby być przystankiem na powstającym tak zwanym szlaku chasydzkim Nowy Sącz - Grybów - Gorlice - Bobowa. - Kiedyś starszy mężczyzna, mieszkaniec Gorlic, przywiózł mi album pełen przedwojennych zdjęć gorlickich rodzin żydowskich. Wnuk cadyka Chaima Halberstama rozpoznał na jednym z nich swojego przodka. Chciałbym kiedyś przekazać ten album właśnie do takiego miejsca - zapowiada. Jak mówi, najważniejszym celem dla gminy żydowskiej jest pozostawienie historycznego śladu po ludziach, którzy kilkadziesiąt lat temu stanowili ponad połowę mieszkańców miasta, a muzeum obok istniejącego cmentarza żydowskiego byłoby namacalnym elementem przeszłości.

Niestety, nie ma szans, by powołanie muzeum zbiegło się z zakończeniem prac przy rewitaliazacji starówki. Kazimierz Sterkowicz, burmistrz miasta, zapewnia, że bez względu na tok prac żydowskiej komisji regulacyjnej, miasto nie zapomniało o tym miejscu. Jak mówi, na razie trzeba zrobić to, co możliwie, na przykład przygotować koncepcję zagospodarowania obiektu, projekt budowlany, by wiedzieć, jakie nakłady są potrzebne, by wyremontować ten zabytek. - Podobna sytuacja była w Dąbrowie Tarnowskiej. Tam, w centrum miasta niegdyś też była synagoga. Samorząd, który przejął nieruchomość wyremontował go. Pochłonęło to około 10 milionów złotych, bo budynek był naprawdę duży. Poza tym ponad połowa środków pochodziła ze źródeł zewnętrznych. Myślę, że w naszym przypadku potrzeba około dwóch milionów - wyjaśnia.

Koncepcję architektoniczną ma przygotować to samo biuro, które zajmowało się przygotowaniem projektu rewitalizacji starówki. Dawna bożnica to nie jedyna pamiątka z historii, która będzie wymagała nakładów finansowych. Pozostaje bowiem jeszcze kwestia dojazdu do kirkutu, ochelu, być może zamiany nazwy ulicy Strażackiej na Żydowską.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gorlice.naszemiasto.pl Nasze Miasto